پویش جمعیتی و الگوهای پوشش زمین در منطقۀ کلان‌شهری تهران

نویسنده

  • حسین منصوریان استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

رشد شتابان جمعیت شهری و تمرکز فزایندۀ آن در منطقۀ کلان‌شهری تهران، بارزترین تحول جمعیتی ایران معاصر محسوب می‌شود. تمرکز جمعیت و پویش فضایی - زمانی آن، آثار معناداری بر الگوهای پوشش زمین در منطقۀ کلان‌شهری تهران گذاشته است. این مقاله تحولات فضایی - زمانی جمعیت شهری و الگوهای پوشش زمین ناشی از آن را در چند دهۀ اخیر در منطقۀ کلان‌شهری تهران بررسی می‌کند. برای دستیابی به اهداف تحقیق از داده‌های حاصل از سرشماری و تصاویر ماهوارۀ لندست استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که پویش فضایی - زمانی جمعیت شهری در منطقۀ کلان‌شهری تهران دربرگیرندۀ مراحل اصلی تمرکز جمعیت در شهر تهران، برگشت تمرکز و تمرکززدایی جمعیت در پیرامون کلان‌شهر تهران و شکل‌گیری منطقۀ کلان‌شهری تهران است. متناسب با پویش فضایی - زمانی جمعیت شهری و تغییرات پوشش زمین، الگوهای فضایی متفاوت شامل الگوی متمرکز و تک‌هسته‌ای، الگوی نیمه‌متمرکز و الگوی منظومه‌ای، مهم‌ترین الگوهای رشد شهری ناشی از تحولات جمعیتی در منطقۀ کلان‌شهری تهران‌اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاه‎های غیر رسمی منطقۀ کلانشهری تهران (مطالعۀ موردی: اسلام‎آباد، صالح‎آباد)

در سال‎های اخیر، مطالعۀ کیفیت زندگی در نواحی شهری مورد توجه گسترده بوده است. متأسفانه در بیشتر کلانشهرهای ایران، شاهد معضلی به نام سکونتگاه‎های غیر رسمی هستیم که دارای کیفیت زندگی چندان مناسبی نیستند. در این پژوهش، کیفیت زندگی در دو سکونتگاه غیر رسمی کلانشهر تهران (صالح‎آباد و اسلام‎آباد) با رویکرد ذهنی بررسی شده است. برای انجام پژوهش، دویست نمونه از بین ساکنان شهر اسلام‎آباد و صالح‎آباد به‎صور...

متن کامل

تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاه‎های غیر رسمی منطقۀ کلانشهری تهران (مطالعۀ موردی: اسلام‎آباد، صالح‎آباد)

در سال‎های اخیر، مطالعۀ کیفیت زندگی در نواحی شهری مورد توجه گسترده بوده است. متأسفانه در بیشتر کلانشهرهای ایران، شاهد معضلی به نام سکونتگاه‎های غیر رسمی هستیم که دارای کیفیت زندگی چندان مناسبی نیستند. در این پژوهش، کیفیت زندگی در دو سکونتگاه غیر رسمی کلانشهر تهران (صالح‎آباد و اسلام‎آباد) با رویکرد ذهنی بررسی شده است. برای انجام پژوهش، دویست نمونه از بین ساکنان شهر اسلام‎آباد و صالح‎آباد به‎صور...

متن کامل

تحلیل الگوهای پراکنده رویی شهری در منطقه کلانشهری تهران با تأکید بر اثرات تفرق نظام تصمیمگیری و کنترل رشد

وجود تفرق سیاسی و قلمرویی در شرایط فراهم بودن امکان برنامه‌ریزی کاربری زمین انحصاری و کنترل رشد محلی متفرق به پراکنده‌رویی توسعه می‌انجامد. به زبان ساده قلمروهای مدیریت شهری (شهرداری‌ها) واقع در منطقه با تعیین محدوده برای شهر‌ها و کنترل ساخت‌و‌ساز موجب افزایش هزینه زمین و ساخت‌و‌ساز برای گروه‌های جمعیتی شده و با انجام برنامه‌‌ریزی کاربری زمین انحصاری (فقدان برنامه‌ریزی منطقه‌ای) موجب تقلیل ذخیر...

متن کامل

سیر تحول شبکه شهری منطقه کلانشهری تهران

بررسی شبکهی شهری تهران، توسعه شهری و الگوی استقرار جمعیت در دهههای اخیر با رشد شتابان شهرنشینی و ایجادفاصله عمیق جمعیتی میان شهرهای استان تهران با سایر شهرهای کشور از نظامی متناسب با ظرفیتها واستعدادها تبعیتننموده و به ظهور پدیده بزرگ سری یا ماکروسفالی و تشدید الگوی نخست شهری انجامیده است. پدیدهای که مشکلات ومعضلات عدیدهای را در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در کل منطقه کلانشهر تهران ...

متن کامل

تحلیل خوداتکایی شهرهای جدید در مناطق کلانشهری. مطالعه موردی شهر جدید پردیس در منطقه کلانشهری تهران

شهر جدید، شهری است برنامه‌ریزی شده برای تمرکز زدایی جمعیتی و اقتصادی کلانشهرها که از لحاظ اشتغال و خدمات خود اتکاست. در حالی که امروز یکی از بارزترین چالش‌ها در این شهرها، وابستگی آنها به منطقه کلانشهری، در تامین شغل، امکانات و خدمات است. بررسی رویکردها و نظریه‌های مختلف پیرامون موضوع نشان می‌دهد که عدم تعادل کار-مسکن ناشی از نبود اقتصاد پایه در شهر جدید و کمبود امکانات و خدمات شهری علت اصلی ای...

متن کامل

تأثیر تراکم جمعیتی بر شاخص های کیفیت زندگی شهری نمونۀ مطالعه: منطقۀ 3 کلانشهر تهران

        به‌دنبال گسترش شهرنشینی، شاهد شکل­گیری نواحی با تراکم جمعیتی بالا در کلان‌شهرها هستیم که با مسائلی همچون شلوغی، کاهش سرانۀ خدمات و غیره درگیرند؛ بنابراین ضرورت دارد تأثیر تراکم جمعیتی بر شاخص­های کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار گیرد تا بر مبنای آن بتوان اصلی­ترین شاخص­های تأثیرپذیر از تراکم جمعیتی را شناسایی‌کرده و برای مرتفع‌نمودن آنها برنامه‌ریزی کرد. ازهمین­رو، به‌منظور آزمون فرضیۀ پژو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره 4

صفحات  613- 633

تاریخ انتشار 2016-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023